Άγχος : Μάστιγα της εποχής ακόμα και στα παιδιά…

Άγχος : Μάστιγα της εποχής ακόμα και στα παιδιά…

Το άγχος των εξετάσεων και ιδιαίτερα το άγχος των παιδιών που δίνουν Πανελλήνιες εξετάσεις είναι τεράστιο. Πολλά παιδιά καταβάλλονται από το έντονο αυτό συναίσθημα έχοντας πολλές φορές ως αποτέλεσμα κρίσεις πανικού, κακή διάθεση, απαισιοδοξία.Κάποιες φορές το άγχος αυτό των παιδιών φτάνει σε σημείο να μην μπορούν να αποδώσουν στις εξετάσεις ή ακόμα και να μην μπορέσουν να τις τελειώσουν και να αναγκάζονται στο να μπαίνουν δεύτερη φορά στη διαδικασία, μέσω των Επαναληπτικών εξετάσεων.
Τα φαινόμενα υπερβολικού άγχους δεν πρέπει να αγνοούνται ούτε να περιθωριοποιούνται από γονείς και καθηγητές. Όλα τα παιδιά δεν είναι το ίδιο και ποτέ δεν ξέρουμε πως το κάθε άτομο βιώνει το πρόβλημα. Τέτοιου είδους προβλήματα δεν είναι ανίκητα όταν τα συνειδητοποιούμε, τα αναλύουμε και τα αντιμετωπίζουμε ως μία πραγματικότητα χωρίς ταμπού, αδιαφορία και επιπολαιότητα.Κάθε παιδί χρειάζεται ανθρώπους που να το στηρίζουν. Η οικογένεια με κάθε τρόπο πρέπει να στέκεται δίπλα σε αυτά δείχνοντάς τους ίση αντιμετώπιση, κατανόηση και αληθινή αγάπη. Οι προσδοκίες των γονιών πρέπει να παραμερίζονται και η πίεση για επιτυχία δεν έχει καμία θέση πλέον. Η επιτυχία στις εξετάσεις δεν έχει καμία σχέση με την επιτυχία στην ζωή και φυσικά δεν έχει καμία σχέση με την ψυχική μας ισορροπία, γαλήνη και αυτοεκτίμηση. Το σχολείο δεν πρέπει να  είναι μηχανή παραγωγής επιστημόνων αλλά πηγή παιδείας και πολιτισμού, πηγή ελεύθερων πολιτών με κριτική σκέψη και ανοιχτούς ορίζοντες.Πέρα από την στήριξη των γονέων ο μαθητής έχει ανάγκη από την κατανόηση των καθηγητών του. Ο καθηγητής δεν είναι ένας ΄΄ξερός΄΄ πομπός γνώσεων. Πρέπει σε κάθε περίπτωση ο καθηγητής-παιδαγωγός να στέκεται δίπλα στα παιδιά, να μιλάει μαζί τους να αφουγκράζεται τις επιθυμίες και τα ΄΄θέλω΄΄ τους. Η διαχείριση παιδιών με ιδιαίτερο άγχος δεν είναι μία εύκολη υπόθεση και δεν μπορεί ένας καθηγητής να ΄΄τσουβαλοποιεί΄΄ ένα τμήμα ετερόκλητων προσωπικοτήτων. Στο πλαίσιο της ομαδο-συνεργατικότητας ενός τμήματος ο καθηγητής πρέπει να λαμβάνει υπόψη του και κάποιες αρχές εξατομίκευσης.Εκτός από τον ρόλο του καθηγητή μέσα και έξω από την τάξη στο πλαίσιο του σχολείου, ο καθηγητής πρέπει να διατηρεί αλλά και να προωθεί την σχέση με τους γονείς του παιδιού. Η συνεργασία καθηγητή-γονέα είναι δόκιμο να είναι στενή, συχνή και ειλικρινής. Το άγχος πρέπει να καταπολεμείται από όλες τις πλευρές και όσο το δυνατόν πιο άμεσα ώστε να μην γίνεται μία χρόνια και επιβαρυμένη κατάσταση.Τέλος, όταν οι γονείς και οι καθηγητές δεν δύνανται να αντιμετωπίσουν την αγχώδη κατάσταση ενός παιδιού, είτε επειδή είναι ιδιαίτερα έντονη είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο, δεν πρέπει να θεωρείται ταμπού η εμπλοκή και βοήθεια κάποιου ειδικού (π.χ. ψυχολόγος). Η βοήθεια ειδικών είναι απαραίτητη αρκετές φορές και σίγουρα πιο ασφαλής από τους πειραματισμούς. Σε κάθε περιοχή υπάρχουν διάφοροι ειδικοί επιστήμονες που ασχολούνται με παρόμοια θέματα και οι γονείς όπως και οι καθηγητές πρέπει να είναι ενημερωμένοι ως προς αυτό ώστε να καθοδηγήσουν  τους νεαρούς μαθητές. Υγ ( προς μαθητές): Ό,τι και να γίνει στις εξετάσεις που έρχονται να ξέρετε ότι η ζωή δεν τελειώνει εδώ αλλά τώρα αρχίζει. Η επιλογή είναι δική σας όπως και η ζωή. Ζήστε όσο πιο όμορφα μπορείτε κάθε στιγμή. Καλή Επιτυχία !

ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ-Ευρωπαϊκή ταυτότητα

Ευρωπαϊκή ταυτότητα                  

            O Γιόργκο Pις γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Γερμανία. Eχει αδυναμία στη μπύρα και μια βαθιά γερμανική σοβαρότητα σε ζητήματα, όπως η ηλιακή ενέργεια. Eχει όμως επίσης μια ιταλική χαλαρότητα σε θέματα συνέπειας και λατρεύει να παίρνει το τσάι του στις πέντε το απόγευμα, μια συνήθεια που υιοθέτησε στο Λονδίνο. «Aισθάνομαι μάλλον Eυρωπαίος, παρά Γερμανός», σχολιάζει ο ηλικίας 34 χρόνων διευθυντής του γραφείου της Greenpeace στις Bρυξέλλες. Eχει ζήσει σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες και μιλάει πέντε γλώσσες. «Aισθάνομαι σαν το σπίτι μου παντού στην Eυρώπη», επισημαίνει. Eνα χρόνο αφότου δέκα νέα μέλη εισήλθαν στην E.E. η καθημερινότητα στο πλαίσιο των ανοιχτών συνόρων της Eυρώπης διαμορφώνει σιωπηρά μια ευρωπαϊκή ταυτότητα.

Eνας διαρκώς αυξανόμενος αριθμός νέων Eυρωπαίων, όπως ο Pις, σπουδάζουν, εργάζονται και ερωτεύονται κατά μήκος της ηπείρου. Σε αντίθεση με τους γονείς τους, που μεγάλωσαν με τους περιορισμούς της εθνικότητας, οι νέοι αυτοί μιλούν πολλές γλώσσες και έχουν πολυπολιτισμική κουλτούρα. Mεταξύ των νέων ηλικίας 21–35 ετών, σχεδόν το ένα τρίτο αισθάνονται περισσότερο Eυρωπαίοι, παρά Γερμανοί, Γάλλοι ή Iταλοί.

O Στέφαν Bολφ, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο αγγλικό Πανεπιστήμιο του Mπαθ, αποκαλεί τους νέους αυτούς «Γενιά Erasmus», σύμφωνα με το πρόγραμμα φοιτητικών ανταλλαγών της E.E. Tα τελευταία 18 χρόνια, το «Erasmus» επέτρεψε σε 1,2 εκατ. νέους να σπουδάσουν στην Eυρώπη στη διάρκεια των φοιτητικών τους χρόνων. Oταν η γενιά αυτή αναλάβει τα ηνία τις ερχόμενες δεκαετίες, τόσο στις Bρυξέλλες όσο και στις εθνικές πρωτεύουσες, θα μπορούσε να σημειωθεί μια βαθιά πολιτισμική τομή, πιστεύει ο Bολφ. «Για πρώτη φορά στην ιστορία βλέπουμε τους σπόρους μιας αληθινής ευρωπαϊκής ταυτότητας. Σε 15, 20 ή 25 χρόνια, η Eυρώπη θα κυβερνάται από ηγέτες με εντελώς διαφορετική θεώρηση της κοινωνικοποίησης από τους σημερινούς».

Ποιο είναι λοιπόν το νεφελώδες περιεχόμενο του να αισθάνεσαι Eυρωπαίος; Ποιος είναι ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής μεταξύ ενός Iρλανδού χωρικού και ενός Πολωνού, που ζει στα ουκρανικά σύνορα; Σε αντίθεση με την εθνική ή την περιφερειακή ταυτότητα, που βασίζεται στη γεωγραφία και τη γλώσσα, η ευρωπαϊκή βασίζεται για τους περισσότερους Eυρωπαίους στις κοινές αξίες. Mία από αυτές τις αξίες είναι και η δημοκρατία, την οποία οι περισσότεροι Eυρωπαίοι συσχετίζουν με ένα δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης. H ποιότητα ζωής επίσης βρίσκεται ψηλά στον κατάλογο των προτεραιοτήτων τους, όπως οι περιβαλλοντικές ανησυχίες και η απροθυμία τους για τη χρήση στρατιωτικών μέσων προκειμένου να επιτευχθούν πολιτικοί στόχοι.

Δύο στοιχεία θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τη συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας τις προσεχείς δεκαετίες, σύμφωνα με τον Tζέρεμι Pίφκιν, ο οποίος ήταν σύμβουλος του πρώην προέδρου της Kομισιόν, Pομάνο Πρόντι: H οικονομική δυσχέρεια και η αποξένωση μεταξύ των φιλοευρωπαίων ηγετών και της ευρύτερης ευρωπαϊκής κοινής γνώμης. «Aν οι πολίτες δεν έχουν μόνιμη απασχόληση, θα προσπαθήσουν να βρουν έναν ένοχο. Oπως αποδεικνύει η πρόσφατη εμπειρία, οι πολιτικοί θεωρούσαν και θεωρούν την Eυρώπη εύκολο στόχο», δηλώνει ο Pίφκιν. Oρισμένοι διατείνονται ότι οι διατλαντικές αντιπαραθέσεις για τον πόλεμο στο Iράκ ενδέχεται να συνέβαλαν στην εδραίωση της ενότητας στην Eυρώπη. Aλλοι, ωστόσο, λένε ότι η διεύρυνση της E.E. είναι αυτή που άνοιξε τον δρόμο για μια αληθινή ευρωπαϊκή ταυτότητα. «Mέχρι τον περσινό Mάιο, η E.E. ήταν στην πραγματικότητα Δυτική Eυρώπη», πιστεύει ο Φίγκελ, ο οποίος είναι Σλοβάκος επίτροπος.

             International Herald Tribune καθημερινή 30/04/2005, διασκευασμένο.

Παρατηρήσεις:

Α. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου σε 100-120 περίπου λέξεις.

                                                                                                                (25 Μονάδες)

Β.1.  Να αναπτύξετε το παρακάτω απόσπασμα του κειμένου σε 80-100 λέξεις: «η ευρωπαϊκή ταυτότητα βασίζεται στις κοινές αξίες. Mία από αυτές τις αξίες είναι και η δημοκρατία, την οποία οι περισσότεροι Eυρωπαίοι συσχετίζουν με ένα δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης».

                                                                                                                 (10 Μονάδες)

Β.2. Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου έχει γίνει επίκληση στην αυθεντία από τον συντάκτη του κειμένου. Εντοπίστε τα σημεία και δικαιολογήστε αυτήν την επιλογή του συντάκτη.

                                                                                                                   (5 Μονάδες)

Β.3. Ποιος είναι ο τρόπος ανάπτυξης της 4^ης παραγράφου του κειμένου; («Ποιο είναι λοιπόν … στόχοι»). Δικαιολογήστε την απάντησή σας.

                                                                                                                   (5 Μονάδες)

Β.4. Να σχηματίσετε μία πρόταση με καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου χωρίς να αλλάξετε το μέρος του λόγου στο οποίο βρίσκονται:  τομή, βασίζεται, προσεχείς, δυσχέρεια, διατείνονται.

                                                                                                                   (5 Μονάδες)

Β.5. Να αξιολογήσετε τον παρακάτω συλλογισμό ως προς την αλήθεια και την εγκυρότητά του:

Τα μέλη μιας οικολογικής οργάνωσης έχουν, προφανώς, ιδιαίτερες ανησυχίες για τα οικολογικά ζητήματα. Η Κέλυ είναι ενεργό μέλος μιας οικολογικής οργάνωσης. Άρα η Κέλυ ανησυχεί έντονα για την καταστροφή του περιβάλλοντος.

                                                                                                                 (10 Μονάδες)

Γ. Παραγωγή Λόγου: Το επόμενο φύλλο της εφημερίδας του σχολείου σας είναι αφιερωμένο σε κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμμετέχοντας στο πρόγραμμα αυτό να γράψετε ένα άρθρο (500-600 λέξεις) σχετικά με τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει η εκπαίδευση να αντιμετωπίζει τους νέους ως ευρωπαίους πολίτες και με ποιους τρόπους θα βοηθήσει τους νέους ανθρώπους να ενταχθούν συνειδητά στην κοινότητα των Ευρωπαϊκών λαών και να συμβάλουν στην ενίσχυση της ενότητάς της.

                                                                                                                 (40 Μονάδες)

ΈΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ-Τι θα γνωρίζουν για μας τα αντίγραφά μας;

Τι θα γνωρίζουν για μας τα αντίγραφά μας;
   

Θαυμαστά τα έργα της επιστήμης. Ανεπαρκής να τα συλλάβει η αντίληψή μου. Αποστηθίζει μόνον τους φωτεινούς κύκλους. Γι’ αυτό και η γλώσσα μου, ως αμαθής προσέχει και ποτέ δεν πατάει το πόδι της σε τέτοια σκοτεινά εδάφη. Το να σχολιάζω μιαν ανακάλυψη μου φαίνεται πιο υπερφίαλο απ’ το να επιχειρήσω να πιάσω τα άστρα. Και αν τώρα παραβαίνω τη σοβαρότητά μου, είναι γιατί με παρέσυρε ένα τρελό τηλεφώνημα φίλης φανατικής οικολόγου, τόσο που αρνείται να πατήσει σε γκαζόν επειδή αντιγράφει προσβλητικά το θείο, φυσικό, γρασίδι.
            Η φωνή της ήταν οργισμένη, αντί καλημέρας με περιέλουσε με ψόγους που «κάθομαι αραχτή μέσα στη νοικοκυρίστικη καταθλιψούλα μου αντί να ξεσηκωθώ εναντίον των τρομοκρατών που τοποθέτησαν νέα βόμβα στα θεμέλια της ύπαρξής μας ¬ και, πάει, όπου να 'ναι θα τιναχτεί στον αέρα η ατομικότητά μας, αυτό το μεγαλοειδές δώρο που έδωσε στον καθένα μας η φύση». Ένας καταιγισμός μαύρων οιωνών και σιγά σιγά ξεκαθάρισα ότι τρομοκράτες χαρακτήριζε τους Άγγλους ερευνητές και βόμβα την ανακάλυψή τους, την κλωνοποίηση. Περιέγραψε εν τω μεταξύ με αξιοζήλευτη άνεση τις περίπλοκες κινήσεις του πειράματος σαν να ήταν η ίδια ερευνητής. Πάλευα να καταλάβω από πού έφευγαν κύτταρα, πώς μπαινόβγαιναν στην κατάψυξη, πώς μεταφέρονταν οι ομοιότητες σε ωάριο αδειασμένο από τον αρχικό του ρόλο, τι σπέρμα ήταν αυτό που δεν ήταν σπέρμα αλλά κομμάτι από το αυτί ή την αχίλλειo πτέρνα - πελάγωσα. Και πού να τολμήσω βέβαια να υπερασπίσω την «καταθλιψούλα» μου, ότι είναι το ιστορικό πολλών και διαφόρων ξεσηκωμών μου εναντίον πολλών και διαφόρων βομβών που τοποθέτησαν τα ανεπιθύμητα στα θεμέλια των επιθυμητών. Βόμβες, που,εξερράγησαν.

Ωστόσο, συνωστίζομαι τώρα κι εγώ έξω από το θόρυβο και τη μεγάλη ανησυχία που ξεσήκωσε το επίτευγμα. Το διαφημίζει, νόστιμη, ήρεμη η Ντόλι, ανυποψίαστη ότι είναι το ορεκτικό ώσπου να φτάσουμε στο κύριο γεύμα.Τονάνθρωπο.
            Να ληφθούν μέτρα, ξεφώνιζε η οικολόγος φίλη. Ποια μέτρα, αλήθεια; Η μοίρα της ανθρωπότητας είναι σαν τη Λερναία Ύδρα. Κόβεις το κεφάλι της φυματίωσης και φυτρώνει στη θέση του ο καρκίνος, κόβεις τη σχιζοφρένεια και πετάγεται το κεφάλι των πυρηνικών όπλων, μισοκόβεις το Έιτζ και φυτρώνει το κεφάλι της κλωνοποίησης. Ποια μέτρα, αλήθεια; Ο μοιραίος γενετικός τύπος που ασφαλής πια φυλάσσεται στα άδυτα της μνήμης των ηλεκτρονικών υπολογιστών και ασφαλέστερος στις κρυψώνες της εργοδότριας σκοπιμότητας που χρηματοδοτούσε και την έρευνα - αναρωτιέμαι αν στοιχίζει φθηνότερα η παραγωγή ύπαρξης, απ' όσο το χαπάκι για τη θεραπεία του καρκίνου.
            Και καλά να αυγατίσουν τα πρόβατα, τα πλάσματα των δασών και η παρέα της μοναχικής ατμόσφαιρας: τα πετούμενα. Και επάρκεια σφαγής θα έχουμε και χωρίς δεσμεύσεις πια θα μπορούν οι κυνηγοί να αξιοποιούν τα βόλια τους σημαδεύοντας τη μοναδική δυνατότητα των φτερών. Μόλις μας τελειώσουν τα πουλιά, θα γονιμοποιούμε τα αντίγραφάτους.
            Αλλά ο άνθρωπος; Σωστά διατυπώνω το ενδεχόμενο ν' αναπαράγεται κατ' εικόνα και ομοίωσή του σε όσα αντίγραφα θέλει; Και αν δε θέλει, πόσο σεβαστό θα είναι, πώς θα επανδρωθούν τα ακραία οράματα;         

Μου είναι αδιανόητο ότι ανθρώπινο πλάσμα θα γεννιέται από ένα κύτταρο άμοιρο μάλλον μητρικού φίλτρου. Ένα πλάσμα ορφανό, εντέλει. Πώς να προβλέψεις με τι ασυνήθιστα, δικά του ένστικτα θα διεκδικήσει την επιβίωσή του, ποια εκδικητικότης θα λανθάνει για τη μυστηριώδη ορφάνια του. Καθόλου παράξενο κάποια στιγμή να γυρίσουν τ' αντίγραφα και να τρώνε το πρωτότυπο. Ό,τι παραλλαγμένα κάπως συμβαίνει και στους εμφύλιους πολέμους.

Ένα θλιβερό υποκατάστατο αθανασίας. Μια ακόμα ελπίδα για μετά θάνατον ζωή. Τι θα γνωρίζουν για μας τα αντίγραφά μας; Πόσο πιστά θα ξέρουν να διαχειρίζονται όσα μας πόνεσαν, μας απέλπισαν, όσα αγαπώντας τα διασώσαμε; Θα αναπαραχθεί επομένως και ο ψυχισμός μας; Μα, Θεέ μου, η ψυχή δεν αντιγράφεται με καμιά ανακάλυψη. Ψυχραιμία. Ας περιμένουμε να εκδηλώσει τη δυσφορία του ο θεός. Γιατί καθόλου βέβαια .δε θα του αρέσει να του επιβληθεί, με το έτσι θέλω, να γίνει συνέταιρος στη δημιουργία μας. 'Ο, τι και να ισχυρίζονται οι πίθηκοι, εμείς τον Θεό διαλέξαμε για πλάστη μας. Επειδή ως αόρατος είναι όμορφος, ως αόρατος είναι ανεξακρίβωτα φταίχτης και, προπάντων, γιατί αόρατος ευκολότερο υπάρχει. Ψυχραιμία. Άλλωστε εμείς οι μεγάλοι, όταν θα ενσαρκωθεί η απειλή, θα βλέπουμε την κλωνοποίηση από τη ρίζα μόνον.
   Ας φοράνε λοιπόν οι νέοι φυλαχτό την ευχή μου: ποτέ να μην δεχτoύν να προέλθει ο άνθρωπος από άλλη μέθοδο, παρά μόνον από κείνην που εφαρμόζει η έλξη, μόνον από τη μεθυστική πειθώ που ασκεί ο έρωτας, μόνον από την αβίαστη ευτυχισμένη συναίνεση των σωμάτων, τη γοργή έστω, τη χιμαιρική έστω, αλλά κάθε φoρά σαν καινούργια κοσμογονική ανακάλυψη.
[δοκίμιο της ΚΙΚΗΣ ΔΗΜΟΥΛΑ που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΜΕΤΡΟ]

Παρατηρήσεις:

1. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο του κειμένου περιληπτικά σε 80-100 λέξεις

                                                                                                                  (Μονάδες 25)

2. Ποιο το κεντρικό θέμα του κειμένου και ποια η θέση της συγγραφέως;

                                                                                                                    (Μονάδες 5)

3. Να αποδώσεις με κυριολεκτικό λόγο και σε πιο λόγιο ύφος τις φράσεις του κειμένου: κάθομαι αραχτή, τοποθέτησαν νέα βόμβα στα θεμέλια της ύπαρξής μας, μαύρων οιωνών, αχίλλειο πτέρνα, τη Λερναία Ύδρα, κόβεις το κεφάλι της φυματίωσης και φυτρώνει στη θέση του ο καρκίνος, να αυγατίσουν τα πρόβατα, Ας φοράνε λοιπόν οι νέοι φυλαχτό την ευχή μου.

                                                                                                                    (Μονάδες 8)

4. Να γράψετε από ένα συνώνυμο και ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: γνωρίζουν, θαυμαστά, υπερφίαλο, λανθάνει, διασώσαμε.                                                                     (Μονάδες 5)

5. Να εντοπίσετε τον τρόπο πειθούς που κυριαρχεί στο κείμενο με αναφορές στα μέσα που έχει χρησιμοποιήσει η συγγραφέας.

                                                                                                                    (Μονάδες 4)

6.Σε ποιο κειμενικό είδος ανήκει το παραπάνω απόσπασμα. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας ως προς το σκοπό του συγγραφέα, τη δομή και το ύφος.

                                                                                                                   (Μονάδες 3)

7. Η Κική Δημουλά χαρακτηρίζει «ένα θλιβερό υποκατάστατο αθανασίας» γενετικά αντίγραφα που θα προκύψουν μέσα από την κλωνοποίηση. Να σχολιάσετε το χαρακτηρισμό σε μια παράγραφο 60-80 λέξεις.

                                                                                                                  (Μονάδες 10)

8. Ποια οφέλη και ποιοι κίνδυνοι πιστεύετε ότι μπορούν να προκύψουν απ’ την ανάπτυξη της Γενετικής και ειδικότερα της κλωνοποίησης; Επιχειρηματολογήστε σε ένα άρθρο για τη σχολική σας εφημερίδα (500-600 λέξεις)

                                                                                                                 (Μονάδες 40)

ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ-Υποτάσσουµε το φυσικό τοπίο στη λογική της πόλης

Υποτάσσουµε το φυσικό τοπίο στη λογική της πόλης

Μπορεί να αναζητούµε την ηρεµία του φυσικού τοπίου, αλλά θέλουµε να το υποτά­ξουµε στη λογική της πόλης. Και το αποτέλεσµα είναι καταστροφικό! Καταστρέφουµε και απαξιώνουµε αυτό που υποτίθεται ότι θαυµάζουµε.

Κάθε χρόνο καταστρέφονται µε απίστευτης κακογουστιάς κατασκευάσµατα τόποι µοναδικής οµορφιάς. Ζούµε σ' έναν υπέροχο τόπο και δεν έχουµε το δικαίωµα να τον κα­ταστρέφουµε. Δεν ανήκει µόνο σε µας όπως λανθασµένα νοµίζουµε, αλλά και σ' όλους αυτούς που θα έρθουν.

Ενώ τα παραδοσιακά κτίσµατα ήταν βγαλµένα από το υστέρηµα, τα σηµερινά είναι από το πλεόνασµα. Τα πρώτα υπηρετούσαν πρωτογενείς ανάγκες, ενώ τα δεύτερα απλώς τις επίπλαστες ανάγκες της εποχής, Άλλες ήταν οι δοµές και ο τρόπος ζωής που τα δηµι­ούργησαν. Δυστυχώς, δεν κρατήσαµε τίποτε από το σπουδαίο δίδαγµα και τη βαθύτερη ουσία τους, και µείναµε στην εικονογραφία. Αυτό που κρατάνε οι περισσότεροι είναι η γραφικότητα των µορφών και όχι οι σκληρές και αντίξοες συνθήκες που τις δηµιούργησαν. Η πραγµατικότητα του αυθεντικού γίνεται γλυκερή και χάνει τη δύναµη, την τραχύ­τητα και την αλήθεια της. Γίνεται µπιµπελό που το περιεργαζόµαστε, χασκογελώντας.

«'Ο,τι δεν είναι απαραίτητο, είναι επιζήµιο» τόνιζε µε σηµασία ο µεγάλος ζωγράφος Henri Matisse.

Τα πάντα έχουν αφεθεί στη λεγόµενη «ιδιωτική πρωτοβουλία», η οποία ανεξέλεγκτα ασχηµονεί και πράττει µε γνώµονα το γρήγορο κέρδος, αγνοώντας (;) ότι σε βάθος χρό­νου απαξιώνει τελείως και µε µη αναστρέψιµο τρόπο αυτό που διαφηµίζει και «που­λάει».

Αυτή την κοντόφθαλµη και µε καταστροφικές συνέπειες πολιτική έχουν ενστερνιστεί πλήρως, ενισχύοντάς την µάλιστα, οι τοπικές κοινωνίες και οι φορείς τους. Έχει δηµιουρ­γηθεί, και µε τα χρόνια γιγαντωθεί, ένα ισχυρό πλέγµα συµφερόντων µεταξύ ορισµένων ιδιωτών και των τοπικών αρχόντων, οι οποίοι λυµαίνονται ολόκληρες περιοχές µοναδι­κής φυσικής οµορφιάς. Γιατί προφανώς δεν τους απασχολεί διόλου το τι θα συµβεί στο εγγύς µέλλον, αφού αυτοί στα γρήγορα θα έχουν κάνει τη δουλειά τους και θα έχουν καρπωθεί τα οφέλη των «αεριτζίδικων» επιλογών τους. Και είναι πράγµατι εγκληµατικό το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς χρηµατοδοτούνται µε κρατικά και κοινοτικά κονδύλια, στο πλαίσιο διάφορων «αναπτυξιακών νόµων».

Aς µην απορούµε λοιπόν, που µέσα σε τόσο λίγα χρόνια οι πανέµορφοι τόποι των διακοπών µας έχουν γίνει αγνώριστοι και, ακόµη χειρότερα, αβίωτοι.  

                                           Τ. Παπαϊωάννου, εφηµ. Ελευθεροτυπία, 21/09/2005

Παρατηρήσεις:

1.      Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου σε 60-80 λέξεις. (Μονάδες 25)

2.      Τα πάντα έχουν αφεθεί στη λεγόµενη «ιδιωτική πρωτοβουλία», η οποία ανεξέλεγκτα ασχηµονεί και πράττει µε γνώµονα το γρήγορο κέρδος, αγνοώντας (;) ότι σε βάθος χρό­νου απαξιώνει τελείως και µε µη αναστρέψιµο τρόπο αυτό που διαφηµίζει και «που­λάει»: να αναπτύξετε το περιεχόμενο της παραπάνω περιόδου σε 80 λέξεις.

                                                                                                           (Μονάδες 12)

3.      Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η 3^η παράγραφος του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

                                                                                                           (Μονάδες 15)

4.      α) Απαξιώνουμε, καταστρέφονται, λανθασμένα, παραδοσιακά, χάνει, επιζήμιο: να δώσετε ένα αντώνυμο για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις.

β) Ηρεμία, κτίσματα, κρατήσαμε, απαραίτητο, συνέπειες, απασχολεί: να δώσετε από ένα συνώνυμο για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις.

                                                                                                           (Μονάδες 12)

5.      Στο πλαίσιο σχετικής ημερίδας, να διατυπώσετε τις απόψεις σας για το βαθμό στον οποίο επηρεάζει η φύση την ποιότητα ζωής του ανθρώπου και να περιγράψετε το ρόλο της τεχνολογίας τόσο στην επιβάρυνση όσο και στην προστασία του οικοσυστήματος. (600 λέξεις)

                                                                                                           (Μονάδες 40)

ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ-Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Διερεύνηση και αιτιολόγηση παρατακτικής και υποτακτικής σύνδεσης
(απλή υπόταξη – διαδοχική υπόταξη):

Παρατακτική σύνδεση	Υποτακτική σύνδεση
Συνδέονται ισοδύναμες προτάσεις (Κ+Κ, Δ+Δ όμοιες) με τη χρήση παρατακτικών συνδέσμων: συμπλεκτικών (και, ούτε, μήτε..), αντιθετικών (αλλά, όμως, παρ΄..), διαζευκτικών (ή, είτε – είτε), συμπερασματικών (λοιπόν, επομένως…).	Συνδέονται ανόμοιες προτάσεις (Κ+Δ, Δ+Δ ανόμοιες) με υποτακτικούς συνδέσμους, αντωνυμίες ή επιρρήματα (ότι, μήπως, ποιος, πότε, επειδή, για να, ώστε, όταν, αν, εάν, και, όπως…).
Ο παρατακτικός λόγος καταρχήν είναι λιτός, απλός, γοργός και κοφτός, ωστόσο, συχνά, δυσχεραίνει το δέκτη να συλλάβει σε βάθος ένα μήνυμα.       π.χ. Ο συγγραφές υπαινίσσεται την πολιτεία. Η πολιτεία είναι η οριστικά χαμένη, εδώ και σαράντα χρόνια, για τον ελληνισμό πρωτεύουσα της Ιωνίας. Μια από τις λαϊκές συνοικίες της ονοματίζει και ο τίτλος του μυθιστορήματος.	Η υπόταξη είναι πυκνός λόγος, καθιστά το ύφος σύνθετο και αποτελεί δείγμα υψηλού πνευματικού επιπέδου, ενώ προσδίδει πειστικότητα στις απόψεις μας. Ωστόσο, μερικές φορές το ύφος του κειμένου γίνεται δυσνόητο ενώ ενδέχεται να μαρτυρεί και μια τάση επιδειξιομανίας εκ μέρους του πομπού. π.χ. Όσοι πάλι πιστεύουν πως ελευθερία χωρίς νόμο δεν είναι ελευθερία, πιθανώς νομίζουν ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να συγκρατήσει τον εαυτό του και να επιβληθεί στα πάθη του, με αποτέλεσμα να κάνει κακό στους άλλους και στον εαυτό του.

Είναι  δυνατή  η  μετατροπή  της  παρατακτικής σύνδεσης  σε  υποτακτική  και  το αντίστροφο.

Παράδειγμα:

Η αδικοπραγία οφείλεται στη θεοποίηση του χρήματος.

Επειδή θεοποιείται το χρήμα, η αδικοπραγία ενισχύεται.

Μιλά τόσο σιγά, ώστε δεν ακούγεται καθόλου.

      Μιλά τόσο σιγά· δεν ακούγεται καθόλου.

Ασύνδετο σχήμα

Στο ασύνδετο σχήμα οι προτάσεις δεν ενώνονται με κάποια λέξη ή σύνδεσμο, παρά μόνο χωρίζονται με κόμμα:

π.χ. Παίξαμε, τραγουδήσαμε, ήπιαμε νερό, φρέσκο καθώς ξεπήδαγε απ’ τους αιώνες. (Οδ. Ελύτης, «Στα κτήματα βαδίσαμε όλη μέρα»)

Αναφορικά με τη χρήση του ασύνδετου σχήματος, ο συγγραφέας αποσκοπεί στο να δώσει ένταση,  έμφαση στο λόγο και ίσως να χρωματίσει συναισθηματικά το κείμενό του. παράλληλα, διαπιστώνουμε ότι το ασύνδετο σχήμα συμβάλλει στη ζωντάνια και την παραστατικότητα ενός κειμένου, ενώ συνάμα πυκνώνει το λόγο.

Απλή και διαδοχική υπόταξη

1. Στην απλή υποτακτική σύνδεση, μια δευτερεύουσα πρόταση (ΔΠ) «υποτάσσεται»-εξαρτάται από μια κύρια (ΚΠ). Οι δύο προτάσεις (η κύρια και η δευτερεύουσα) δεν βέβαια ούτε ομοειδείς ούτε ισοδύναμες.

2. Όταν μια δευτερεύουσα πρόταση εξαρτάται από μια άλλη δευτερεύουσα και αυτή με τη σειρά της από μια τρίτη κ.ο.κ., έχουμε διαδοχική υπόταξη. Όταν κάτι τέτοιο εμφανίζεται σε υπερβολικό βαθμό, ο δέκτης αδυνατεί να εμβαθύνει στα νοήματα και να τα συσχετίσει, ειδικά όταν υπάρχει προφορική επικοινωνία. Αυτό είναι πιθανό να οφείλεται στην πρόθεση του πομπού να περιπλέξει τις έννοιες, ώστε να εξαπατήσει το δέκτη.

ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ

Υπάρχουν διάφορες απόψεις επί του θέµατος και πολύς ο κόπος όσων σκοπεύουν να µας πείσουν για την αναγκαιότητα της αύξησης της ανεργίας µε τη χρήση της τεχνολογίας. Αυτή καθ’ αυτή η τεχνολογία δεν µπορεί παρά να αναπτύσσεται. Όσο η επιστηµονική γνώση αυξάνεται, πράγµα που είναι µέσα στην ίδια τη φύση του ανθρώπου, τόσο  περισσότερες  εφαρµογές  βρίσκει  σε  αυτό  που  ονοµάζουµε τεχνολογία.  ∆εν  µπορούµε να  αρνηθούµε  την προσπάθεια για αποκάλυψη της φύσης επειδή µπορεί να κάνουµε κακή χρήση  των αποτελεσµάτων της. Θεωρώ απαραίτητο να διευκρινιστεί από την αρχή ότι η τεχνολογία από µόνη της δεν επιδρά στην απασχόληση.

Η ανεργία είναι ένα φαινόµενο που σχετίζεται µε τη διάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας και όχι µε τα εργαλεία που χρησιµοποιούνται σε αυτή. Είναι αποτέλεσµα των παραγωγικών σχέσεων, οι οποίες καθορίζουν την απασχόληση. Μάλιστα η θέση αυτή  ισχύει  και για την τεχνολογική επανάσταση της πληροφορικής και των επικοινωνιών στις ηµέρες µας. Είναι η φιλοσοφία της χρήσης της τεχνολογίας, ακριβέστερα των µέσων παραγωγής που ενσωµατώνουν υψηλή (για κάθε εποχή) τεχνολογία, η οποία καθορίζει τις επιπτώσεις στην απασχόληση.

Αν το ζητούµενο είναι η παραγωγή του ίδιου κέρδους, µε την είσοδο της νέας τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία οι θέσεις εργασίας θα περιοριστούν. Αυτό είναι που επιβεβαιώνει και η πράξη, διότι η επιδίωξη είναι το κέρδος. Ένα, πρόσκαιρο κατά τη γνώµη µου, αντίβαρο είναι η επέκταση σε νέες αγορές. Αυτό επιχειρείται µε την παγκοσµιοποίηση σήµερα. Τελικά,  όµως, κάποια  στιγµή δεν  µπορεί παρά  να  επέλθει  κορεσµός, δηλαδή  να  µην υπάρχουν πλέον άλλες αγορές στις οποίες θα επεκταθούµε, οπότε δηµιουργείται αδιέξοδο. Τα πράγµατα εντείνονται και µε τον ανταγωνισµό, ο οποίος πλέον θα διεξάγεται σε παγκόσµια κλίµακα.

Ο ανταγωνισµός θα πιέσει για χρήση όλων των µέσων, συµπεριλαµβανοµένων των τεχνολογικών, για συµπίεση του κόστους. Σε αυτή τη λογική του κέρδους, τεχνολογία και ανεργία φαίνεται να συµβαδίζουν. Η τεχνολογία, στην περίπτωση αυτή, εκφυλίζεται σε εργαλείο για µείωση του κόστους. Υπάρχει, όµως, και άλλη χρήση της τεχνολογίας.

Για παράδειγµα, µια βιοµηχανία που µολύνει το περιβάλλον µπορεί να εισάγει ένα νέο µηχάνηµα προκειµένου να λιγοστέψει την ανθρώπινη εργασία. Μπορεί, επίσης, να αγοράσει µια διάταξη, µηχανικό ή ηλεκτρονικό σύστηµα συσκευών που προστατεύει το περιβάλλον από τα απόβλητά της. Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για χρήση νέας τεχνολογίας στην παραγωγή. Μόνο που στην πρώτη το κέρδος αυξάνεται, ενώ στη δεύτερη όχι. Είναι, λοιπόν, θέµα χρήσης και όχι ύπαρξης της τεχνολογίας.

Το πρόβληµα έγκειται ασφαλώς στο πώς εξασφαλίζονται και η ανάπτυξη και η ευηµερία. Όσο η ανάπτυξη γίνεται µε ανταγωνιστικούς  όρους και συνδέεται µε τη γιγάντωση και τη  συνεχιζόµενη επέκταση  χωρίς  σεβασµό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον τόσο η τεχνολογία θα αποτελεί εργαλείο που δεν θα χρησιµοποιείται µε γνώµονα τον άνθρωπο.

Οι πολλές δυνατότητες που έχουν οι άνθρωποι στη διάθεσή τους από τις νέες τεχνολογίες δεν σηµαίνουν ότι βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής τους. Ένας άστεγος που ζει κάτω από µια εντυπωσιακή γέφυρα σε µια πόλη όπου όλοι επικοινωνούν ηλεκτρονικά, τι γνώµη λέτε να έχει για την ευηµερία; Πώς νοµίζετε ότι αντιλαµβάνεται την «αναγκαιότητα» της κατάστασής του; Και πώς του ερµηνεύει το σύστηµα την κατάστασή του; Του κατηγορεί την τεχνολογία γενικά και αόριστα και όχι τη χρήση της.

(Άρθρο συντοµευµένο και ελαφρά διασκευασµένο)

Παρατηρήσεις:

Α.  Να συντάξετε την περίληψη του κειµένου σε 100 περίπου λέξεις.       

Μονάδες 25

Β1. «Είναι η φιλοσοφία της χρήσης της τεχνολογίας … η οποία καθορίζει τις επιπτώσεις στην απασχόληση». Να σχολιαστεί η παραπάνω άποψη στα πλαίσια µιας παραγράφου.                                           Μονάδες 10

Β2. Να γραφούν τα συνώνυµα και τα αντώνυµα των παρακάτω λέξεων: ενσωµατώνουν, επιβεβαιώνει, πρόσκαιρο, εκφυλίζεται, ευηµερία.  

Μονάδες 5

Β3  Το παραπάνω κείµενο είναι άρθρο δηµοσιευµένο σε Κυριακάτικη εφηµερίδα. Να εντοπίσετε  τα βασικά γνωρίσµατά του.                                                         

Μονάδες 5

Β4  Με ποια νοηµατική σχέση συνδέεται η πρώτη µε τη δεύτερη παράγραφο.    

Μονάδες 5

B5 Ποια είναι η δομή και ο τρόπος ανάπτυξης της 6^ης παραγράφου («Το   πρόβλημα … άνθρωπο»).

                                                                                                  Μονάδες 5

     

Β6  Να βρεθεί η συλλογιστική πορεία της τελευταίας παραγράφου του κειμένου.

                                                                                                 Μονάδες 5

Γ.  Η τεχνολογική ανάπτυξη της εποχής µας πρόσφερε απεριόριστες δυνατότητες στον άνθρωπο και τον βοήθησε να απαλλαγεί από πολλά δεινά. Ταυτόχρονα, όµως, ο άνθρωπος αντιµετωπίζει ένα πλήθος προβληµάτων όπως η καθοριστική επιρροή της τεχνολογίας στην όξυνση του οικολογικού προβλήµατος. Σε ηµερίδα που διοργανώνει το σχολείο σου µε θέµα «Τεχνολογία και Περιβάλλον» αναλαµβάνεις να εκπονήσεις µία εισήγηση µε θέµα τη συµβολή του πολιτισµού της µηχανής στην καταστροφή αλλά και στην προστασία

του περιβάλλοντος. (500-600 λέξεις)

Μονάδες 40

ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ-DNΑ με ηθική

DNΑ με ηθική

Οι αντιδράσεις για τη χαρτoγράφηση του ανθρώπινoυ γονιδιώµατος οφεί­λονται κυρίως σε φόβους σχετικά µε τις ηθικές, νοµικές και κοινωνικές συ­νέπειες που µπορεί να έχει η ακριβής γνώση του ανθρώπινου γενετικού υ­λικού. Συγκεκριµένα, εκφράστηκαν ανησυχίες ότι υπάρχει κίνδυνος να προκύψουν νέες µορφές διακρίσεων, που θα αποκλείουν από την αγορά εργασίας άτοµα µε γενετική προδιάθεση σε σοβαρές ασθένειες ή δε θα τους επιτρέπουν να έχουν ιατροφαρµακευτική περίθαλψη και να κάνουν ασφάλειες ζωής. Το ερώτηµα πώς θα προστατευθεί το γενετικό απόρρητο βρίσκεται στο κέντρο αυτών των ανησυχιών...

Ακόµη κι αν θεσµοθετηθούν ικανοποιητικοί νόµοι και ρυθµίσεις, θα υπάρξουν πολλά διλήµµατα, τα οποία δε θα µπορούµε εύκολα να αντι­µετωπίσουµε. Για παράδειγµα, γιατί θα πρέπει τα ζευγάρια να γνωρί­ζουν το γενετικό τους προφίλ πριν γίνουν γονείς; Στο µέλλον θα θεωρεί­ται ηθικά επιλήψιµη η αµέλεια, αν εν γνώσει µας επιτρέπουµε τη γέννη­ση παιδιών µε σοβαρά γενετικά προβλήµατα; Και αργότερα, αυτά τα θύµατα θα δικαιούνται να προσφύγουν στη δικαιοσύνη ζητώντας την τι­µωρία των γονιών τους, επειδή δεν έκαναν τίποτα για να αποτρέψουν τον ερχοµό τους, παρόλο που γνώριζαν ότι η ζωή τους δε θα ήταν χωρίς πόνο και έντονα συναισθηµατικά προβλήµατα;

Σε όσους πιστεύουν σε αυτή την άποψη µπορεί να αντιτείνει κανείς το επιχείρηµα ότι, αν προσπαθήσουµε να ελέγξουµε το γενετικό πεπρωµένο των παιδιών µας, ουσιαστικά υιοθετούµε τη θεωρία της ευγονικής, όπως έκαναν οι ναζί, οι οποίοι έστειλαν στους θαλάµους των αερίων για γενε­τικούς λόγους 250.000 τροφίµους ψυχιατρικών ιδρυµάτων. Παρόλο που στις αρχές του 20ού αιώνα η ευγονική είχε την απήχηση ενός επίδοξου κι­νηµατος και την υποστήριξη πολλών Αμερικανών, οι φρικαλεότητες των ναζί µάς έκαναν να φοβηθούµε ότι τα επιχειρήµατα της ευγονικής µπο­ρούν να χρησιµοποιηθούν και πάλι στο µέλλον, για να προωθηθεί ο απο­κλεισµός των υποτιθέµενων γενετικά ακατάλληλων εθνικών οµάδων. [...]

Επίσης, έντονες αντιδράσεις για προγράµµατα που έχουν στόχο να αποτρέψουν τη γέννηση παιδιών µε σοβαρές γενετικές ανωµαλίες εκδη­λώνονται και από ανθρώπους που πιστεύουν ότι κάθε ανθρώπινη ζωή είναι εικόνα Θεού και θα πρέπει να έχει την εκτίµηση και την υποστήρι­ξη όλων. Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα έµβρυα µε γενετικές βλά­βες έχουν το δικαίωµα να ζήσουν, όπως ακριβώς και τα έµβρυα που αναµένεται να έχουν υγιή και παραγωγική ζωή. [...]

Θεωρώ περιττή την αγωνία που προκαλούν οι νόµοι που χρησιµοποιούν τη δύναµη αυθαίρετων θρησκευτικών εντολών για να επιβάλουν τη γέννη­ση παιδιών µε γενετικές ασθένειες σε γονείς που θα προτιµούσαν τη διακοπή της κύησης, ελπίζοντας ότι η επόµενη σύλληψη θα τους χαρίσει ένα υγιές παιδί... Δε θα πρέπει να µας εκπλήξει η συνεχώς αυξανόµενη αντίδραση στο Πρόγραµµα του Ανθρώπινου Γονιδιώµατος, που θεωρείται ότι είναι το πιο εµφανές σύµβολο της εξελικτικής βιολογίας. Επειδή, όµως, οι αντι­κειµενικοί ιατρικοί στόχοι του Προγράµµατος Γονιδιώµατος σπάνια είναι λανθασµένοι, όσοι φοβούνται τις συνέπειές του θα δώσουν έµφαση στο ότι η υπεραπλουστευµένη προσέγγιση της ανθρώπινης ύπαρξης παραβλέπει την πρωταρχική σηµασία της πνευµατικής πλευράς της ανθρώπινης ύπαρξης, που, όπως υποστηρίζουν, παίζει πολύ πιο σηµαντικό ρόλο από τα γονίδιά µας στην επιτυχία µας ή την αποτυχία µας στη ζωή.

Όσοι προβάλλουν τέτοια επιχειρήµατα πιστεύουν ότι είναι καλύτερα να δαπανούµε τα χρήµατά µας για να βελτιώσουµε το οικονοµικό και ηθικό περιβάλλον του ανθρώπου, αντί να ανακαλύπτουµε γονίδια, τα οποία, ό­πως ισχυρίζονται όσοι αντιτίθενται σ' αυτά τα προγράµµατα, µόνο οριακά θα επηρεάσουν την υγεία µας και την κοινωνική συµπεριφορά µας.

Ωστόσο, µε το πέρασµα του χρόνου θα γίνει φανερή η αλήθεια: τα χρήµατα που έχουν δαπανηθεί συνέβαλαν στο να µειωθεί ο αριθµός των µεγάλων τραγωδιών, για τις οποίες ευθύνονται οι γενετικές ασθένειες. Τις επόµενες δεκαετίες, λοιπόν, θα δούµε να γίνεται ολοένα και πιο αποδεκτή η άποψη ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωµα να διακόπτουν την κύηση όταν τα έµβρυα παρουσιάζουν γενετικές ανωµαλίες.

Παραµένει, όµως, το ερώτηµα ποιος αποφασίζει για τη διακοπή της εγκυµοσύνης. Σε καµιά περίπτωση αυτή η απόφαση δεν πρέπει να α­νατεθεί στο κράτος, γιατί ακόµη και στις πιο οµοιογενείς κουλτούρες, παρατηρείται τεράστια απόκλιση ως προς το ποια µορφή ανθρώπινης ζωής πρέπει να ενθαρρύνουµε. Είναι προτιµότερο αυτή την απόφαση να την παίρνει η µέλλουσα µητέρα και ο µέλλων πατέρας (εφόσον έχει α­ναλάβει µε τη δέουσα σοβαρότητα τον πατρικό του ρόλο). Η ανεξέλε­γκτη ελευθερία µπορεί να ανοίξει το δρόµο για ανεύθυνες γενετικές ε­πιλογές, οι οποίες θα κάνουν κακό σε όλους. Ωστόσο, δεν πρέπει να πε­ριµένουµε ότι το αποτέλεσµα από την αντιµετώπιση των γενετικών δι­ληµµάτων θα είναι καλύτερο απ' ό,τι συµβαίνει µε την αντιµετώπιση των προβληµάτων που αφορούν άλλες πλευρές της ζωής. Και θα έχουµε λόγους να ελπίζουµε ότι οι γενετικές επιλογές µας θα βελτιωθούν, καθώς η γενική γνώση για τις συνέπειες των άστοχων γενετικών συνδυασµών εκτιµώνται καλύτερα. [...]

Παράλληλα, πρέπει να αντιληφθούµε ότι η κοινωνία των ανθρώπων θα προσεγγίσει µε αβεβαιότητα τον τρόπο σκέψης της γενετικής. Ακόµη και οι πιο ένθερµοι υποστηρικτές της θα ανησυχούν µερικές φορές ότι πάµε µε πολύ γοργό βήµα, για να αναλάβουµε ρόλους που στο παρελ­θόν ανήκαν στο Θεό. Μόνον Εκείνος µπορούσε να προφητέψει το µέλ­λον, όπως είχε και τη δύναµη να αλλάξει το πεπρωµένο µας από το κακό στο καλό ή από το καλό στο κακό. Σήµερα διαθέτουµε κι εµείς κάποιες από αυτές τις δυνάµεις.

Αυτή η κατάσταση είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ανησυχία σε ορισµέ­νους, θα τους κάνει να φοβούνται ότι δε θα χρησιµοποιήσουµε τη δύναµή µας σωστά και θα δηµιουργήσουµε κοινωνίες µε γενετική διαστρωµάτωση, οι οποίες δε θα προσφέρουν προοπτικές ελπίδας και αξιοπρέπειας σε ό­λους τους πολίτες τους. Αναλύοντας, λοιπόν, τη γενετική εκείνο που ελπίζουµε είναι να υπάρ­ξουν καλύτερες στιγµές για την ανθρώπινη ζωή, ενώ τα βήµατά µας πρέ­πει να είναι προσεκτικά και να τα χαρακτηρίζει µεγάλη ταπεινοφροσύνη.

        Τζέιµς Γουότσον, περιοδικό NPQ, τεύχ.16, Φθινόπωρο 2000, σελ. 56-59

Παρατηρήσεις:

1.        Να συνοψίσετε το περιεχόµενο του κειµένου σε µια περίληψη 100-120 λέξεων.

                                                                                                                   (Μονάδες 25)

2.        Σε ποιο είδος θα κατατάσσατε το κείµενο που διαβάσατε; Να αιτιολο­γήσετε την απάντησή σας.

                                                                                                                   (Μονάδες 11) 

3.        Ποια η δομή και ο τρόπος ανάπτυξης της 1^ης παραγράφου του κειμένου;

                                                                                                                   (Μονάδες 10)

4.        Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις µε άλλες συνώνυµες:

                   - θα θεωρείται ηθικά επιλήψιµη

                   - να προσφύγουν στη δικαιοσύνη

                   - να αντιτείνει κανείς το επιχείρηµα

                   - είχε την απήχηση ενός επίδοξου κινήµατος

                   - παραβλέπει την πρωταρχική σηµασία

                   - παρατηρείται τεράστια απόκλιση

                 - έχει αναλάβει µε τη δέουσα σοβαρότητα

                 - ακόµη και οι πιο ένθερµοι υποστηρικτές

                                                                                                                              (Μονάδες 4)

5.      «Αναλύοντας, λοιπόν, τη γενετική εκείνο που ελπίζουµε είναι να υπάρ­ξουν καλύτερες στιγµές για την ανθρώπινη ζωή, ενώ τα βήµατά µας πρέ­πει να είναι προσεκτικά και να τα χαρακτηρίζει µεγάλη ταπεινοφροσύνη». Να αναλύσετε το περιεχόμενο της παραπάνω περιόδου σε 80-100 λέξεις.

                                                                                                                  (Μονάδες 10)

6.        Στο πλαίσιο μιας έρευνας που διερευνά τη στάση των νέων  απέναντι στην επιστημονική πρόοδο, καλείστε να αναπτύξετε ένα κείμενο 500 λέξεων στο οποίο θα αναλύετε τα επιχειρήματα των επιστημόνων που επικαλούνται την ηθική ουδετερότητά τους και θα αποδεικνύετε την άποψη ότι σήμερα η επιστημονική κοινότητα δεν είναι δυνατό να εμμένει στο σύνθημα «η αλήθεια για την αλήθεια», αλλά οφείλει να αντιμετωπίσει την κοινωνική ευθύνη της.

                                                                                                                   (Μονάδες 40)